Lichtjes in het Donker en Lichtjes in het Daglicht: samen herdenken, samen troost vinden

Op zaterdagavond 1 november verandert de Oosterbegraafplaats in Alphen aan den Rijn opnieuw in een zee van licht. Honderden kaarsen, fakkels en lantaarns verlichten de paden tijdens Lichtjes in het Donker, een avond vol warmte, herinnering en verbondenheid. Bezoekers komen samen om dierbaren te herdenken, bloemen te leggen of gewoon even stil te staan. Muziek, poëzie en symbolische rituelen zorgen voor een bijzondere sfeer waarin verdriet en troost hand in hand gaan.

Het herdenkingsevenement kent inmiddels een rijke traditie. In 2008 werd het opgezet door Hedi Hegeman, die zich liet inspireren door een vergelijkbare bijeenkomst in Amsterdam. Wat toen begon als een kleinschalig initiatief met zo’n 250 deelnemers, is uitgegroeid tot een indrukwekkend jaarlijks moment van samenzijn, waar vorig jaar 2.200 mensen op afkwamen. “Het is bijzonder om te zien hoeveel behoefte er is aan zo’n moment van samen herdenken,” vertelt Irma Vandeveen, die sinds enkele jaren nauw betrokken is bij het project en haar overleden zus al lange tijd moet missen.

Een toegewijd team van vrijwilligers

Irma Vandeveen is een van de drijvende krachten achter het projectteam dat het evenement mogelijk maakt. Het team bestaat volledig uit vrijwilligers, zowel ervaren krachten als speciaal opgeleide vrijwilligers. Die laatste groep speelt een belangrijke rol bij Lichtjes in het Daglicht, de dagvariant van het evenement.

Tijdens deze editie, die dagelijks plaatsvindt tot en met zondag 2 november, zijn zij aanwezig om te luisteren naar bezoekers die hun verhaal willen delen. “Er is altijd een luisterend oor,” vertelt Irma. “Mensen kunnen hun verdriet uitspreken, herinneringen ophalen of gewoon even stil zijn. Dat contact is van onschatbare waarde.”

Ook Irma's moeder brengt ieder jaar een bezoek aan Lichtjes in het Donker. "Ik ga heel graag ieder jaar. Ook al is m’n dochter op een andere plek begraven, op deze avond voel ik haar weer dicht bij me. Zeker als ik haar foto voorbij zie komen in de fotopresentatie in de aula. Het is een moment om in gedachten weer even bij haar te zijn. Je ervaart zoveel rust, zoveel sfeer en zo veel warmte. Er zijn zo veel mensen bij elkaar met hetzelfde gevoel en hetzelfde gemis, waar je je verbonden mee voelt, ook al ken je elkaar niet."

Lichtjes in het Daglicht: ruimte voor verhalen en herinnering

Lichtjes in het Daglicht ontstond tijdens de coronaperiode, toen samenkomsten in de avond niet mogelijk waren. Overdag werden bezoekers welkom geheten door vrijwilligers, die koffie aanboden en tijd maakten voor een gesprek. Die aanpak bleek zo waardevol dat het onderdeel structureel is gebleven.

Het programma is inmiddels uitgebreid. In de aula worden foto’s getoond van overleden dierbaren die door familie of vrienden zijn ingestuurd. Een ontroerende manier om herinneringen levend te houden. Op de begraafplaats zelf zijn herinneringsboompjes geplaatst, is er een wensenboom en kunnen bezoekers bloembollen poten als symbool voor nieuw leven.

Iedereen is welkom, benadrukt Irma: “Je hoeft geen dierbare op de Oosterbegraafplaats te hebben liggen om te komen. Ook mensen die elders iemand hebben verloren of die een crematie hebben meegemaakt, zijn van harte welkom. Het gaat om samen herdenken en elkaar troost bieden.”

Lichtjes in het Donker: samen één in herinnering

De avondeditie, Lichtjes in het Donker, vormt het emotionele hoogtepunt van het herdenkingsweekend. De organisatoren verwachten dit jaar zo’n 2.500 bezoekers. De sfeer is warm en respectvol, met ruimte voor stilte én samenzijn. “Op deze avond voel je je niet alleen in je rouw,” zegt Irma. “Het doel is om mensen te verbinden, zodat ze troost bij elkaar kunnen vinden.”

Naast de vele lichtjes zijn er symbolische momenten, zoals het aansteken van kaarsen en het achterlaten van persoonlijke berichten in de ‘Hemelpost’-brievenbus. Ook aan kinderen is gedacht: zij kunnen in de kinderhoek knutselen of marshmallows roosteren bij het vuur.

Gemaakt door en voor Alphenaren

Wat het evenement extra bijzonder maakt, is dat alles mogelijk wordt gemaakt dankzij Alphense ondernemers en inwoners. En natuurlijk alle vrijwilligers. Alles is gratis toegankelijk, van koffie tot kaarsjes. “Dat laat de verbondenheid in onze gemeenschap zien,” zegt ze trots.

Ruim 150 vrijwilligers werken samen om de herdenkingsdagen soepel te laten verlopen. “Het blijft ontroerend om te zien wat dit voor mensen betekent,” besluit Vandeveen. “Er is ruimte voor verdriet, maar ook voor licht, warmte en nieuwe hoop.”