Je kunt gemakkelijk zien of een man een Romeinse soldaat is. Romeinse soldaten dragen een herkenbaar harnas met helm. Van de Romeinse ijzeren helmen zijn onderdelen gevonden tijdens de archeologische opgravingen van het castellumterrein aan het Rijnplein in Alphen aan den Rijn. Een ervan is een wangklep van een helm.

Een Romeinse helm, of een onderdeel hiervan, is gemakkelijk te plaatsen en te dateren. Dat komt omdat er verschillende typen helm zijn. In de loop van de tijd veranderen Romeinse helmen en we weten hoe. Het Romeinse leger heeft veel regionale werkplaatsen en daar worden regionale aanpassingen gedaan. We weten daarom ook waar welk type helm vandaan komt.

De gerestaureerde wangklep is van het type Weisenau, gedragen in de tweede helft van de eerste eeuw. Dat is precies in de tijd dat het eerste Alphense castellum Albaniana is gebouwd. Vlak daarna is Britannia veroverd. Toen werd ook al snel de rivier Rijn de Romeinse grens en zo’n twintig jaar later speelde de Bataafse Opstand. Kortom, het was een roerige tijd.

De opgegraven wangklep is niet alleen vrijwel compleet, maar ook in goede conditie. Daarom is deze gerestaureerd. De ijzeren klep met bronzen beslag en bronzen rozetten is eigendom van de provincie Zuid-Holland en te zien in het Romeins Museum aan de Archeonlaan naast Museumpark Archeon.

Helm van ijzer met brons: de onderdelen

De basis van een Romeinse helm wordt gemaakt van ijzer. Deze basis bestaat uit een halfronde bol. De stootrand boven het voorhoofd wordt hieraan vastgeklonken. De nekbescherming en beide wangkleppen worden aan de basis vastgemaakt met scharnieren. Aan deze ijzeren basis wordt extra bescherming van brons vastgemaakt. Rond de oren en boven de wenkbrauwen zit breed bronzen beslag. Bovenop de helm is een bevestigingspunt voor de helmbos, dit is de grote bos met (rood) paardenhaar of soms met veren. Ook hebben de meeste helmen versieringen in de vorm van rozetten.

Foto: Replica van een Romeinse helm type Weisenau – foto Eveline Verhoeve

Dit artikel is geschreven door Eveline Verhoeve van RomeinsAlphen.nl